De ZONG komt in de plaats van de huidige privaat rechtelijke overeenkomsten tussen gemeenten en nuts­bedrijven die alweer 30 à 40 jaar oud zijn. De nieuwe afspraken moeten ervoor zorgen dat het bij werkzaam­heden in de bodem direct duidelijk is wat de verantwoordelijkheden zijn en hoe de kosten worden verdeeld bij het verleggen van kabels en leidingen. Bijvoorbeeld als de grond verkocht wordt of als er werkzaamheden plaatsvinden.

“In Zeeland zijn er 13 gemeenten die verantwoordelijk zijn voor de openbare ruimte. Om efficiënt samen te werken is het belangrijk dat we nu een set actuele afspraken hebben voor de komende tien jaar. Gemeenten en netbeheerders werken namelijk allemaal vanuit hun eigen rol hard aan de energietransitie, klimaatadaptatie en aan de vernieuwing van het ondergrondse leidingnetwerk. Dat gaan ook de bewoners van de Zeeuwse gemeenten merken. De beschikbare ruimte in de ondergrond is beperkt, dus er is ons veel aan gelegen om te voorkomen dat de straat onnodig vaak open moet. Met deze afspraken beperken we niet alleen de overlast, maar ook de maat­schappelijke kosten en het risico op graafschade,” vertelt Steven de Waal, ambtelijk opdrachtgever van de ZONG en afdelings­hoofd Realisatie en Beheer bij de gemeente Terneuzen.

In de nieuwe overeenkomst is er extra aandacht besteed aan vitale infrastructuur. Dat zijn de belangrijkste transport­leidingen en kabels van Evides en Enduris. Het kan voor­komen dat deze infrastructuur verlegd of ingepast moet worden als gevolg van werkzaamheden, bijvoorbeeld bij de aanleg van een nieuw kruispunt. Maar dit is vaak kostbaar en soms zelfs risicovol. Daarom is er expliciet afgesproken om eerst een uitgebreide belangenafweging te maken om te bepalen of dit noodzakelijk is.

Arno Bindt, Manager Asset Management Infra bij Evides: “We hebben met de ZONG na een intensief samen­werkings­traject even­wichtige afspraken gemaakt met respect voor elkaars belangen. De Zeeuwse gemeenten laten hiermee zien dat ze visie hebben en niet terugdeinzen om gezamenlijk aan de slag te gaan met klimaatadaptatie en de energietransitie. Samenwerken maakt sterker.’’

Volgens De Waal is de ZONG des te belangrijker omdat nutsbeheerders en gemeenten in de komende jaren het ondergrondse leiding- en elektriciteitsnet moeten aanpassen op de uitdagingen van de toekomst. “Misschien gaan we in de toekomst wel deels over op waterstof. Dat betekent dat we moeten onderzoeken of daar een apart distributienet voor nodig is of dat we ons bestaande gasleiding­netwerk kunnen aanpassen voor de distributie. De energietransitie zorgt dat het aantal zonnepanelen en laadpalen voor elektrische auto’s snel toeneemt. Dat betekent dat het elektriciteitsnet nu al op diverse plekken moet worden verzwaard.’’

Één van de belangrijkste speerpunten van de ZONG is vroegtijdige samenwerking tussen gemeenten, Enduris en Evides. In de overeenkomst is daarom vastgelegd dat gemeenten al in de ‘verkennende fase’ moeten overleggen met de nutsbedrijven. “In het verleden kwam het wel voor dat gemeenten heel hard bezig waren met een project en dat er pas vijf voor twaalf contact werd opgenomen met Enduris en Evides. Dat is met de ZONG als het goed is verleden tijd,” besluit De Waal.