Rijkswaterstaat heeft ongeveer 800 lozingsvergunningen verleend aan bedrijven die afvalwater mogen lozen op de Nederlandse Rijkswateren, maar die zijn nog niet voor iedereen inzichtelijk. Dat geldt ook voor de vergunningen die zijn verleend door andere bevoegde gezagen o.a. water­schappen en omgevingsdiensten. Volgens Kwanten moet daar verandering in komen en neemt het belang van meer transparantie rondom lozingsvergunningen toe.

Kwanten: “Afgelopen zomer hadden we te maken met extreem hoog water, maar de jaren daarvoor hadden we te maken met droge zomers en lange periodes van laag water. Ik noem dat altijd een langzame calamiteit. Bedrijven blijven dezelfde hoeveelheden afvalwater lozen, maar de verontreiniging wordt veel minder verdund waardoor de concentraties in het oppe­rvlaktewater oplopen. De verwachting is dat dit als gevolg van klimaatverandering vaker gaat voorkomen. Daarom moeten we beter inzichtelijk maken wat er door welke bedrijven in het Maasgebied wordt geloosd.”

Vooral bedrijven die opkomende stoffen lozen - stoffen die nog niet genormeerd zijn én waarvan de effecten nog ongewis zijn - hebben de aandacht. In de komende jaren worden alle door Rijkswaterstaat verleende lozings­vergunningen opnieuw bekeken om te beoordelen of ze nog actueel, adequaat en volledig zijn, in samenwerking met de drinkwaterbedrijven en waterschappen.

Om de lozingsvergunningen voor iedereen inzichtelijk te maken hebben drinkwater­bedrijven, waterschappen, Rijkswaterstaat en de Rijksoverheid de Atlas voor een Schone Maas opgezet. De Atlas geeft inzicht in hoe het staat met de waterkwaliteit van de Maas. Het brengt in beeld welke activiteiten er langs de Maas plaatsvinden, die invloed kunnen hebben op de water­kwaliteit.

De bedoeling is dat op een digitale kaart binnen de Atlas straks precies te zien is wat er geloosd wordt op de rivier en dat het mogelijk is om de vigerende vergunning in te zien. Je kan zoeken op bedrijf, maar ook op parameters zoals bijvoorbeeld zink zodat je direct alle bedrijven kunt zien die een vergunning hebben om deze stof te lozen. Begin dit jaar heeft Kwanten al een eerste stap gezet door 69 vergunningen van Rijkswaterstaat Zuid Nederland toe te voegen aan de kaart.

Het doel is om uiteindelijk alle 800 vergunningen van Rijkswaterstaat in de Atlas inzichtelijk te maken, maar daarmee is er nog geen volledig overzicht van alle lozingen op de Maas. “Sommige bedrijven die afvalwater lozen in oppervlaktewater hebben genoeg aan een melding op grond van het Activiteitenbesluit. De wens is om deze lozingen ook toe te voegen aan de Atlas”, aldus Kwanten. Er zijn ook bedrijven die rechtstreeks op regionaal opper­vlaktewater lozen, zoals een beek of een sloot. Hiervoor is het waterschap bevoegd gezag. Er lopen contacten met de waterschappen om deze vergunningen/meldingen ook toe te voegen aan de Atlas.

Naast directe lozingen op oppervlaktewater zijn er ook nog indirecte lozingen van bedrijven op het riool. “Dit afvalwater gaat naar de rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi’s), maar komt dan weer via beekjes en zijrivieren in de Maas terecht. De rwzi’s halen maar een deel van de opkomende stoffen uit het water dus dat is voor ons een belangrijk aandachts­punt. Als Rijkswaterstaat zijn we daarom ambassadeur indirecte lozingen binnen het samenwerkings­verband van de Schone Maaswaterketen.”

Rijkswaterstaat wil in de komende tijd met waterschappen in gesprek over de adviezen die ze geven aan RUD’s (regionale omgevingsdiensten) over indirecte lozingen van afvalwater die deel uitmaken van de omgevings­vergunningen. Kwanten: “De omgevingsvergunningen die de RUD’s verlenen gaan over een groot aantal milieu­aspecten zoals luchtkwaliteit en stank. Dan is er niet altijd voldoende aandacht voor afvalwater, terwijl ons vermoeden is dat er op die manier ook veel opkomende stoffen in het oppervlaktewater terecht komen. Uiteindelijk gaat het ons natuurlijk niet alleen over transparantie van vergunningen, maar in de kern over een betere bescherming van de Maas. Want wat er niet in komt, hoeven we er ook niet uit te halen.”