Bij de aanleg van een leidingnet gaan waterbedrijven uit van een levensduur van 100 jaar. Maar uiteindelijk wordt de werkelijke levensduur bepaald door de materiaalsoort en allerlei locatie specifieke kenmerken. Storingen worden vaak veroorzaakt door externe factoren zoals graafwerkzaamheden, grondzetting of doordat de weg die boven de leidingen ligt teveel belast wordt. ‘Tien tot vijftien jaar geleden vervingen we delen van ons distributienet voornamelijk nog aan de hand van de storingen die verholpen moesten worden. Je kan het vergelijken met je fiets. Als je band lek gaat, dan besluit je om die te plakken. Maar gebeurt dat te vaak achter elkaar in een korte periode, dan is het de hoogste tijd om de band te vervangen. En dat betekent dat je als waterbedrijf eigenlijk achter de feiten aanloopt, want je wil een storing voor zijn. Daarom hebben we in de afgelopen jaren een systeem ontwikkeld dat ons op basis van data in staat stelt om te voorspellen hoe de conditie van leidingen zich ontwikkelt en welke delen van het distributienetwerk in de toekomst aan vervanging toe zijn. Waardoor we lekkages en daarmee veel overlast voor onze klanten tegengaan,’ aldus Herbermann.

Deze data-analyse bestaat uit twee cruciale componenten: de conditie van de leiding en de impact die een potentiële storing vormt voor de omgeving ter plaatse. De conditie van de waterleiding wordt ingeschat op basis van historische data over materiaalsoort, wanddikte en storingen die in het verleden hebben plaatsgevonden. Vervolgens wordt met behulp van onder meer geografische gegevens (kaarten) bepaald welke impact een korte periode zonder water heeft voor onze klanten. ‘Sommige delen van het waternet liggen in een zeer dichtbevolkt gebied of bijvoorbeeld in de buurt van een ziekenhuis. Dat zijn locaties waar de impact extra groot is. Verder kunnen gesprongen leidingen ook tot waterschade leiden. Dat is extra risicovol als een leiding bijvoorbeeld langs een snelweg, spoorlijn of dijk ligt.’

Een belangrijk kenmerk van het drinkwaternet is dat het een gesloten, ondergronds systeem is om de kwaliteit van het drinkwater te kunnen garanderen. Dat impliceert dat waterbedrijven het distributienet heel moeilijk kunnen inspecteren. In principe kunnen we dus maar op twee momenten de kwaliteit van leidingen goed bekijken: bij aanleg en bij vervanging. En dat is een grote handicap.

‘Door het gebruik van historische data van het distributienet en steeds meer databronnen van de omgeving maken we het onzichtbare zichtbaar. Het systeem waarmee we de data-analyses maken, stelt ons in staat om in te schatten hoe ons distributienet ervoor staat en in welke delen van het leidingnet we de komende jaren moeten investeren om problemen voor te zijn. Vervolgens werken we nauw samen met andere netbeheerders en maken we een gezamenlijke planning, zodat vervanging van het riool en andere kabels en leidingen gelijktijdig kan plaatsvinden. De straat hoeft dan maar één keer open.’