Om antwoorden te vinden op die vraag, organiseerde Vewin, Vereniging Waterbedrijven in Nederland, drie dialoogtafels waarin directeuren van drinkwaterbedrijven en diverse partijen met elkaar in gesprek gingen over de toekomst van ons drinkwater. Regionaal georganiseerd, want elke regio heeft zijn eigen dynamiek en uitdagingen.

Woensdag 1 juni was de dialoogtafel van regio Zuid met Evides als co-host en deelnemer. Evides directeur Annette Ottolini zat aan tafel met René Didde, wetenschaps­journalist en auteur van het boek Nederland Droogteland en Jos Peters, consultant drinkwater bij Royal HaskoningDHV. Dagvoorzitter Maarten Bouwhuis laveerde de gasten vaardig langs de belangrijkste waterthema’s met speciale aandacht voor Zeeland.

Zeeland leeft met water, maar heeft zelf geen zoetwater­bronnen. Het zoete water komt van ver: uit het Haringvliet, de Bergsche Maas en de Brabantse Wal. Voor zijn boek Nederland Droogteland reisde wetenschaps­journalist René Didde heel Nederland door. In Zeeuws-Vlaanderen viel hem enerzijds de kwetsbaarheid van het systeem op: de afhankelijkheid van die waterleiding die van ver komt, maar ook de enorme verzilting van de sloten, waardoor de Zeeuwen problemen hebben om hun gewassen te irrigeren. En anderzijds het innovatief vermogen van de Zeeuwen om water vast te houden: in bekkens, in de zandgronden en kreekruggen, in zoetwaterbellen en in de duinen.

Het gesprek gaat verder over de watertransitie. Didde: “Er is natuurlijk wel sprake van klimaatverandering, maar de hoeveelheid water is niet het probleem. Het water vasthouden, dát is de kunst.” Jos Peters vult aan: “Er valt voldoende regen in de winter en via de rivieren stroomt het overvloedig ons land binnen. Alles bij elkaar opgeteld, beschikken we elk jaar over 100 miljard kuub water en de drinkwater­bedrijven produceren 1 miljard kuub drinkwater. De uitdaging zit dus in het beschikbaar krijgen van dat water, en in de kwaliteit.”

Daarmee draait het gesprek naar de vraag hoe ruimtelijke ordening een oplossing kan bieden. En dat wordt als een mindshift gezien. Eeuwenlang zijn we juist bezig geweest het water zo snel mogelijk af te voeren om het land bewoonbaar te maken en te optimaliseren voor de landbouw. De gasten aan tafel zijn het met elkaar eens dat water leidend moet zijn in de ruimtelijke ordening. Functies als woningbouw, landbouw en industrie moeten het waterpeil volgen en niet andersom. Ottolini is alvast blij dat in het regeerakkoord het uitgangspunt is opgenomen dat water als leidend principe geldt voor gebieds­inrichting. “Dat betekent dat we vanuit hetzelfde perspectief opereren en zoeken naar wat ieders bijdrage kan zijn. De vraag is alleen: doen we dit in het juiste tempo? Het is aan ons om de urgentie te benadrukken. We hebben niet voor niets met de waterschappen een pamflet uitgebracht.”

Ottolini: “Een vruchtbare richting is dat we meer water gaan opslaan voor tijden van droogte, want daarmee pak je al die dossiers aan. Overkoepelend zijn er heel veel rode draden die we aan elkaar kunnen knopen, maar we moeten de lokale bijdragen zeker niet over het hoofd zien. Veel uitdagingen zijn nu eenmaal regionaal. Als zich bijvoorbeeld ergens in ons verzorgings­gebied een bedrijf vestigt, dat veel water zegt nodig te hebben, dan gaan we altijd het gesprek aan. Waar is het voor nodig? Is er geen alternatief? Soms ligt er 100 meter verderop een afvoer voor gezuiverd rioolwater dat bijvoorbeeld prima als koelwater kan dienen.”

Ottolini pleit aan tafel vooral voor snelheid en samenwerking. Wachten op wetgeving gaat te lang duren. “Er bestaat niet één oplossing om de problemen te tackelen. Er moet gekeken worden naar een breed scala van oplossingen waarbij partijen intensief moeten samenwerken om te zorgen dat we de watervoorziening kunnen blijven garanderen. Als iedereen zijn rol pakt, kunnen we heel veel bereiken.” is haar conclusie.