De hardheid van (drink)water wordt bepaald door de hoeveelheid calcium en magnesium in het water. Hoe meer mineralen in het water, hoe harder het water. Bijna alle waterbedrijven gebruiken een vorm van centrale ontharding. Dat heeft economische voordelen, want de besparing bij de verbruiker door zachter water is groter dan de toename van de waterprijs door het ontharden. Daarnaast is het beter voor de volksgezondheid en worden huishoudelijke apparaten zoals de waterkoker en de wasmachine minder aangetast door kalk. Ook zou ontharding milieuwinst opleveren, maar de precieze CO_2-reductie was niet volledig in beeld gebracht, zegt Ingrid Odegard, duurzaamheidsonderzoeker bij CE Delft.

Samen met collega-onderzoekers van drinkwaterbedrijven Evides en Waternet onderzocht CE Delft het klimaateffect van de verschillende onthardingsmethoden die drinkwaterbedrijven gebruiken: pelletreactor, bekkenontharding, omgekeerde osmose, nanofiltratie en ionenwisseling en daarnaast ook nog thuisontharding door de consument. “Onze belangrijkste conclusie is dat bijna alle vormen van centrale ontharding door waterbedrijven milieuwinst opleveren. Dat komt doordat huishoudelijke apparatuur met zachter water langer meegaan, minder energie gebruiken en er minder (af)wasmiddel nodig is. Dus eigenlijk helpen de waterbedrijven consumenten om CO₂ te besparen. Als we vervolgens kijken naar de onderzochte thuisontharders, op basis van ionenwisseling, dan zien we dat deze in sommige gevallen bijdragen aan een lagere CO₂-voetafdruk, maar centrale ontharding is aanzienlijk efficiënter in het reduceren van Co₂-uitsoot.”

De resultaten zijn goed nieuws voor drinkwaterbedrijven, volgens Odegard. “Drinkwaterbedrijven voelen over het algemeen een sterke maatschappelijke verantwoordelijkheid om een bijdrage te leveren aan een beter milieu en willen graag klimaatneutraal werken. Centrale ontharding verhoogt de CO₂-voetafdruk van het drinkwaterbedrijf, maar onze resultaten laten zien dat centrale ontharding de CO₂-voetafdruk van de consument verlaagt. Netto levert dit een klimaatvoordeel op. ”Voor Evides betekent dit concreet dat de CO₂-uitstoot door ontharding in spaarbekken Petrusplaat (2017) voor 40% gecompenseerd wordt door de besparing bij de consument. Dat heeft een forse milieu-impact. Drinkwaterbedrijven kunnen nog meer winst behalen als er meer gebruik gemaakt wordt van duurzame energie voor het onthardingsproces en het gebruik van noodzakelijke chemische stoffen verder kan worden beperkt. In het buitenland valt er nog veel meer te winnen, want daar is het water vaak een stuk harder dan in Nederland,” zegt Odegard.

De berekende milieuwinst in het onderzoek is voor een deel gebaseerd op het gedrag van consumenten. Bij zachter water kunnen zij minder gebruik maken van (af)wasmiddelen en wasverzachters. Maar die gedragsverandering is niet vanzelfsprekend. In het onderzoek is conservatief gerekend met een lagere naleving: 25% van de mensen reduceert gebruik. “De CO₂-uitstoot kunnen we nog verder terugbrengen als drinkwaterbedrijven en overheden de consument, bijvoorbeeld door middel van goede voorlichting over de hardheid van het water en het feit dat je bij zachter water minder wasmiddel kunt gebruiken. Zeker voor milieubewuste klanten is dat interessant. Het gebruik van minder wasmiddel is daarnaast niet alleen goed voor het milieu, maar ook goed voor de portemonnee,” besluit Odegard.