& Watervoorraad
Evides en provincie Noord-Brabant maken afspraken over waterwinning
In het kader van het provinciaal grondwaterbeleid maakten Evides Waterbedrijf en de provincie Noord-Brabant in oktober afspraken over de grondwaterwinning voor het maken van drinkwater voor de komende vijf jaar. Deze overeenkomst is een bekrachtiging van de eerder gemaakte afspraken in het convenant over natuurherstel op de Brabantse Wal tussen Evides, provincie Noord-Brabant, waterschap Brabantse Delta, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, ZLTO, gemeente Woensdrecht, de grondeigenaar van de Groote Meer en Grenspark De Zoom-Kalmthoutse Heide. Verder zijn afspraken gemaakt over besparing van gebruik van grondwater en gebruik van andere bronnen.
Om verdroging van de waterwingebieden te voorkomen, efficiënter om te gaan met het grondwater en samen te bouwen aan een robuuster watersysteem zijn deze afspraken noodzakelijk, stelt gedeputeerde Peter Smit van de provincie Noord-Brabant.
In de zuidwestpunt van Brabant heeft Evides drie waterwingebieden: Huijbergen, Ossendrecht en Halsteren. Hier wordt grondwater met pompputten uit de bodem gehaald voor productie van drinkwater voor de inwoners van de gemeenten Woensdrecht, Halsteren, Tholen en Midden-Zeeland. Huijbergen en Ossendrecht liggen op de Brabantse Wal. Dit is een uniek internationaal beschermd natuurgebied met vele vennetjes, heide en naald- en loofbossen. Maar de natuur staat fors onder druk, zegt gedeputeerde Peter Smit van de provincie Noord-Brabant: “De laatste drie zomers waren, als gevolg van klimaatverandering, extreem droog. Daardoor daalt het grondwaterpeil, scheurt de grond en dat gaat ten koste van de natuur. Uiteindelijk leidt dat ertoe dat planten en bomen met hun wortels niet meer bij het grondwater kunnen en op lange termijn verdwijnen. Om dat te voorkomen maken we meerjarige afspraken met drinkwaterbedrijven om de grondwaterwinning te reduceren. Maar we kijken ook naar andere methoden om de sponswerking van de bodem te verbeteren. Bijvoorbeeld door het omvormen van bestaand naaldbos naar bos met loofhout. Het is constant zoeken naar de balans tussen grondwateronttrekking en aanvulling.”
Welke afspraken zijn er gemaakt?
Evides heeft vergunning om in de provincie Noord-Brabant 18,5 miljoen m3 per jaar grondwater te winnen. In samenwerking met de provincie en alle partijen in het gebied werkt Evides aan natuurherstel op de Brabantse Wal, wat heeft geresulteerd in het convenant Brabantse Wal “Aanpak verdroging en verbetering van de waterkwaliteit Brabantse Wal”. Volgens de afspraken in het convenant heeft Evides de grondwaterwinning op de Brabantse Wal gereduceerd. Voor de totale grondwaterwinning van Evides in de provincie Noord-Brabant betekent dit een reductie tot 13 miljoen m3/jaar. Dit is in de overeenkomst nogmaals bekrachtigd. Daarnaast is afgesproken dat Evides gedurende de duur van de overeenkomst geen nieuwe vergunning zal gaan aanvragen. Het onttrekken van minder grondwater is mogelijk doordat Evides gebruik maakt van andere bronnen voor het maken van industriewater, voornamelijk oppervlaktewater, maar ook hergebruik van water. Er wordt vrijwel geen drinkwater gemaakt uit grondwater geleverd aan de industrie, uitgezonderd de voedings- en levensmiddelenindustrie. Bovendien wordt spoelwater zoveel mogelijk hergebruikt, waarmee zo’n 0,5 miljoen m3 per jaar grondwater wordt bespaard. Evides blijft zich inzetten om het gebruik van grondwater voor laagwaardige toepassingen te minimaliseren.
Gedeputeerde Peter Smit, portefeuille Water & Bodem.
Nederland Waterland 2.0
Smit is blij met de gemaakte afspraken, maar er moet volgens de gedeputeerde ‘extra gas gegeven’ worden door alle betrokken partijen om een volgende stap te zetten. “Kijk naar landen als Spanje of Italië. Drinkwater is daar erg duur en je moet met 1,5e literflessen uit de supermarkt sjouwen om schoon water te kunnen drinken. Dat is in Nederland gelukkig niet het geval. Maar er is wel een omslag in denken nodig als we ons huidige watersysteem in stand willen houden. We zijn in Nederland gewend om ons water via sloten, beken en rivieren zo snel mogelijk af te voeren naar de zee. Dat kan niet langer. We moeten kijken naar slimme manieren om regenwater vast te houden, zodat we een buffer opbouwen voor droge periodes. Nederland Waterland 2.0 noem ik dat.”
Agrariërs kunnen volgens Smit een belangrijke rol spelen in het realiseren van deze omslag, omdat de bodemkwaliteit van levensbelang is voor de toekomst van hun bedrijf. “In Brabant kennen we het Bodem-Up programma van ZLTO. Dat houdt in dat we samen met boeren werken aan een betere bodemvruchtbaarheid. We helpen hen om efficiënt om te gaan met het beschikbare grondwater en de voedingsstoffen. Inmiddels zijn hier 450 agrariërs bij aangesloten, maar dat willen we uitbouwen naar 1.500 ondernemers.”
Waterwinning en natuurbeheer gaan samen op de Brabantse Wal.
Bewustwording komt niet vanzelf
Drinkwaterbedrijven, waterschappen, natuurbeheerders en overheden werken in Brabant nauw samen om te anticiperen op de toenemende droogte. Toch gaat dit gedeputeerde Smit niet ver genoeg. “Ik ben heel erg blij met de beweging die Evides maakt. Zij zijn zich erg bewust van hun maatschappelijke rol. Niet alleen om drinkwater van hoge kwaliteit te produceren, maar ook om samen met ons te werken aan natuurherstel. Maar ik vind dat een bredere groep Nederlanders zich bewust moeten worden van de effecten van klimaatverandering op ons watersysteem. Drinkwater is van iedereen en dat maakt ook iedereen medeverantwoordelijk om daar bewust mee om te gaan. Maar bewustwording komt niet vanzelf. Daarom zou ik graag met Evides, Brabant Water, waterschappen en andere organisaties in de keten de krachten willen bundelen om het waterbewustzijn van Nederland verder te vergroten.”